سایت جواب آزمون قالیبافی فنی و حرفه ای,
    سایت ثبت نام برای بیمه قالیبافی بانوان,
    سایت رسمی فنی حرفه ای جهت ثبت نام قالیبافی کرج,
    قالیبافی,
    قالیبافی اعتماد,

مواد اوليه و مورد نياز قالي بافي

پشم

در فلات پهناور ايران علي رغم خشكي نسبي آب و هواي آن، مراتع سرسبزي براي پرورش دام وجود دارد. در دامنه هاي كوه هاي البرز و رشته جبال زاگرس به ويژه در نواحي سنندج و كرمانشاه و نواحي شمال خراسان و بلوچستان و نقاط مركزي ايران گوسفنداني پرورش مي يابند كه پشم هاي مرغوب آن ها در تهيه فرش هاي با دوام و پاخور بكار مي روند.

نژادهاي معروف گوسفندان ايران عبارتند از: قره گل، ماكوئي، سنجابي، كردي، افشاري، بلوچي، قزل، كلكوهي، مغاني، بختياري، نائيني و سنگسري.

بيشتر گوسفندان ايران از نوع نژادهاي با پشم ضخيم هستند و متجاوز از 65 تا 70 درصد پشم آن ها از نوع هتروتيپ HETEROTYPE است بر اثر اين كيفيت تار پشم زبرتر، ضخيم تر و مستحكم تر بوده و كاملاً مناسب براي قالي بافي مي باشد. قطر تار پشم نژادهاي گوسفندان ايران بين 35 تا 50 ميكرون (35 تا 50 هزارم ميلي متر) و طول آن ها حتي تا 38 سانتي متر نيز مي رسد.

گوسفنداني كه در كوهستان ها و هواي معتدل پرورش مي يابند نسبت به گوسفندان نقاط پست و مرطوب پشم هاي مرغوب تري توليد مي كنند. هم چنين پشم هائي كه در فصل بهار چيده شده باشند كيفيت بهتري نسبت به پشم هاي پائيزه دارند.

پشم هاي سفيد رنگ خاصيت رنگ پذيري بهتري نسبت به ساير پشم ها دارند لذا بيشتر مطلوب رنگرزان هستند. ناگفته نماند رنگ پشم گوسفندان نژاد سفيد روشن نيست بلكه در حقيقت نخودي و يا زرد روشن است. تنها پشم برخي از نژادها مانند گوسفندان سيستاني به طور كامل سفيد و براق هستند كه بعد از رنگرزي شفافيت و جلوه خاصي پيدا مي كنند.

پشمي كه براي بافت قالي انتخاب مي گردد بايد داراي خصوصياتويژه اي باشد. قطر پشم هاي مناسب براي قالي بافي در حدود 30 تا 40 ميكرون (30 تا 40 هزارم ميلي متر) است. از پشم معمولاً پرز و يا گوشت فرش بافته مي شود ولي بافندگان ايلياتي مانند قشقائي، بلوچ ها، تراكمه و طوايف لر تار و پود فرش هاي خود را نيز از پشم انتخاب مي كنند. به ندرت در گذشته نيز برخي از فرش هاي همداني و بلوچي با پشم شتر بافته مي شده است. تقريباً در تمام مراكز بافندگي ايران شيرازه هاي فرش را از جنس پشم انتخاب مي كنند ( به استثناي فرش هاي ابريشمي). در فرش هاي لري و بلوچي گاهي نيز از موي بز براي اين منظور استفاده مي كنند.

در موارد معدودي در گذشته برخي از سوداگران و قالي بافان متقلب از الياف سلولزي پشم نما مانند «كوپر آمونيوم ويسكوز» يا پشم هاي نامرغوبي كه از صورت نخ خارج شده و دوباره رشته شده بودند و يا از پشم مردار در بافت فرش استفاده مي نمودند. اين گونه تقلبات كه گاهي توأم با استفاده از رنگ هاي جوهري بود موجب آن شد كه تا مدتي به شهرت فرش هاي ايران لطمه وارد شود.

پشمي كه از گوسفند چيده مي شود داراي مواد خارجي زيادي است كه قبل از ريسندگي بايد آن ها را از پشم جدا كرد. اين مواد عبارتند از: چربي پشم (لانولين)، ادرار و عرق بدن حيوان كه در روي پشم خشك شده و حاوي املاح پتاسيم و سديم و اسيدهاي معدني و آلي مي باشد و هم چنين شن و خاك و خاشاك و سوخته هاي داغ و باقي مانده روغن ها و مرهم هايي كه براي التيام زخم بر روي بدن حيوان ماليده اند.

براي جدا كردن اين مواد بايد الياف پشم را شست و شو نمود. بعد از اين عمل بايد آب پشم با دقت گرفته شده و در مكاني كاملاً تميز به صورت يكنواخت خشك شود. اين قبيل عمليات را يا با دست و يا در كارخانه هاي پشم شويي كه با وسايل شستشوي مكانيكي و دستگاه هاي خشك كن مجهز هستند انجام مي دهند.

بعد از مرحله خشك شدن پشم ها را مي ريسند و سپس كلاف هاي حاصله را در كارگاه هاي رنگرزي به رنگ هاي مورد نظر در مي آورند. عمل ريسندگي را يا با دست انجام مي دهند (دست ريس) و يا اينكه در ماشين هاي مخصوص آنها را مي ريسند كه در اين صورت پشم در مقدار زياد و به صورت كاملاً يكنواخت رشته و تابيده مي شود. پشم هاي دست ريس بيشتر در روستاها و مراكز قالي بافي ايلياتي تهيه مي شوند.

كرك